Weronika Zeilinska
Weronika groeide op in Szczecin in Polen kwam na een baan als au pair in Brabant via vrienden in Rotterdam terecht. In haar vorige huis in Coolhaven had ze een ‘guestroom’ voor kunstenaars die als wederdienst iets voor het huis maakten en meewerkten aan een publiek evenement. In haar nieuwe huis in de Sint-Mariastraat wil ze met ‘Upominki’ doorgaan.
Weronika wilde naar de kunstacademie, maar werd niet aangenomen. ‘In Polen melden zich 200 kandidaten voor 10 plekken. Ik ging toen als au pair in Brabant werken en kwam via vrienden in Rotterdam. Ik vond het een leuke stad en mijn moeder zei: “Waarom kijk je daar niet of je naar de kunstacademie kunt.” Dat heb ik gedaan, met een spaarpotje en met veel steun van mijn ouders kwam ik het eerste jaar door. Daarna ging het vanzelf met bijbaantjes en zo.’ Weronika studeert in 2009 af aan de Willem de Kooning Academie. Ze is dan zwanger en woont samen met haar man Marc. ‘Mijn afstudeerproject was een ruimtelijke installatie met schilderijen, maar na mijn afstuderen ging ik twijfelen of ik wel in de juiste richting zat. Toen mijn zoontje Bruno was geboren, vroeg ik me af hoe ik als moeder en als kunstenaar ruimte en tijd vrij kon maken. Tegenover ons huis aan de Spangesekade kwamen alle garages leeg en wilde daar iets met kunstenaarsouders beginnen. Een soort cross-over van zelfstandige kinderopvang en werk(ruimte). Een alternatieve en informele economie waar werk en zorg samen gedeeld wordt. Wereldwijd zijn er voor kunstenaarsouders weinig mogelijkheden voor een residency (werkperiode) met kinderen. Woningcorporatie Woonbron had toen nog geen interesse voor mijn ideeën. Heel jammer, want momenteel zijn ze wel bezig met creatieve invullingen voor die garages.
Gastvrijheid
Als Bruno een jaar is, gaat Weronika de Master Artistic Research aan de Universiteit van Amsterdam volgen. Tijdens haar studie besluit ze om te stoppen met schilderen. ‘Ik bedacht het project ‘Guestroom’. We hadden in ons huis op de tweede verdieping een kamer met balkon en een groot raam met mooi licht. Die heb ik in zes maanden beschikbaar gesteld aan zes kunstenaars, die uitgenodigd werden om er twee weken te werken (zonder overnachting) en na afloop mee te werken aan een publiek evenement. Ik wilde onderzoeken wat het betekent als een vreemde kunstenaar bij een familie komt werken. Ik ging nadenken over de thema`s ‘gastvrijheid’ en ‘the gift’ en wat dit zou kunnen betekenen in kunst. Deze thema`s worden vaak gebruikt door kunstenaars en (kunst)theoretici. Het meest klassieke idee is dat het kunstobject zelf ‘the gift’ is voor een ander. Ik wilde juist vrij zijn van het maken van objecten waarbij ‘the gift’ wordt opgelegd door de ander, en onderzoeken naar vormen van wederkerigheid. In dit project was ik een kunstenaar die zelf niets tastbaars maakte. In plaats daarvan was ik bezig met iets dat vragen opriep waar ik niet direct antwoord op kon geven. Wat hebben we elkaar te geven en wat verwachten wij van elkaar, wat verwachten we van het publiek en wat verwachten zij van ons. Gastvrijheid heeft te maken met regels en met iets krijgen. Iemand komt in jouw huis, volgt jouw regels en is de ontvangende partij, maar ik merkte dat regels en rollen konden veranderen.
Wederkerigheid
De ‘Guestroom’ werd het begin van mijn doorlopende onderzoeksproject waaruit de projectruimte ‘Upominki’ (giften in het Pools) is ontstaan. ‘De opening van ‘Upominki’ was mijn afstudeerproject: ‘My first solo with… Anna Luczak Anne Fé de Boer Dico Kruijsse Ghislain Amar Marc Klein Marie-Sarah Simon Mathijs van Geest Riet Wijnen.’ Ik had acht kunstenaars gevraagd om iets functioneels te maken voor de ruimte. Bijvoorbeeld het ontwerp van een tafel, van bekers, een opstapje voor de deur, een deurbel, een performance tijdens de opening. Wat zij maakten, kwam voort uit hun eigen werk, de deurbel werd bijvoorbeeld een geluidsinstallatie.’
Weronika stelde de ruimte beschikbaar voor kunstenaars en voor publiek. ‘Natuurlijk was er geld nodig om de huur te betalen, maar dat was niet mijn insteek. Ik wilde niet dat kunstenaars de ruimte alleen zouden huren om hun kunstwerken tentoon te stellen.Ik wilde kijken wat we met elkaar zouden kunnen doen waar iets uit voort zou kunnen komen. Ik zocht naar wederkerigheid. We zaten in een buurt in Coolhaven die bestond uit een loft waar hippe mensen woonden die helemaal niks met de buurt hadden, bewoners met een buitenlandse achtergrond en veel kinderen op straat. Sommige buren vonden het leuk en sommigen vonden ons vreemd, maar kinderen waren altijd nieuwsgierig en kwamen al snel bij ons binnen. Ik heb twee zomers een maand lang “residenties” georganiseerd. Kunstenaar Paula Sallas uit Chili sprak alleen Engels en toch lukte het haar om in contact te komen met de buurt. Ze onderzocht wat er leefde via interviews, tekeningen, foto`s, gedichten en video`s, die uiteindelijk samen kwamen in een installatie over de buurt. Soms ontstonden er spontane activiteiten en gingen Marc en Bruno, mijn man en zoon, bijvoorbeeld graffiti maken met kinderen op straat, terwijl er binnen een kunstenaar aan het werk was.’
De huur werd opgebracht met donaties van het publiek en van de verkoop van kunstwerken via een online giftshop. Dat blijkt niet altijd eenvoudig en na twee jaar besluit Weronika om een gedeelte van de ruimte onder te verhuren. Toen anderhalf jaar geleden dochter Lilly wordt geboren, gingen ze op zoek naar een huis waar ze konden werken en wonen. Dat huis vonden ze in de Sint-Mariastraat. ‘Ik hoef me nu gelukkig niet meer bezig te houden met het opbrengen van de huur en kan me concentreren op ‘Upominki’, op de inhoud en het werken met mensen. Ik vind het heerlijk om hier te wonen. Het is een productieve omgeving voor mij omdat er allerlei initiatieven zijn in de buurt. Wel vind ik het vervelend dat door het klusproject Sint- Mariastraat sociale huurwoningen zijn verdrongen. Ik heb veel respect voor mijn buren, de mensen die hier al heel lang wonen.’
Tweeten