‘De Aktiegroep’, voor Oude Westenaren is het een begrip. Iedereen kent deze plek in de Gaffelstraat. Hoewel de benaming doet denken aan de jaren zeventig staat ‘Aktiegroep’ al lang niet meer voor aktie voeren alleen. Als het moet, zoals onlangs, om de verkoop van sociale woningen tegen te gaan, oké en met verve, maar ‘aktie’ verwijst vooral naar het veel ruimere ‘aktief’. Het is een ‘eigenwijze’ club, van onderaf ontstaan. Lastig om van bovenaf grip op te krijgen. Met deze standvastigheid past de Aktiegroep nu precies in de huidige participatiesamenleving. Met dit verschil: zelf de regie nemen, dat deden ze altijd al, deze aktieve bewoners; ter verbetering van hun eigen leefomstandigheden en voor degenen die dat niet zo goed zelf lukt. Dat de kwetsbaren in de huidige ‘participatiesamenleving’ extra steun nodig hebben, hoeven ze niet te ontdekken. Dat weten ze al. Van binnenuit.
De Aktiegroep loopt goed geolied. Je proeft het meteen als je binnenkomt. Op de eerste dag na de kerstvakantie is het net een druk zoemende bijenkorf.
Er staat gebak op tafel vanwege de verjaardagen van de opbouwwerkers. Gelukwensen en nieuwjaarwensen klinken door elkaar, vergezeld met hartelijke omhelzingen. Daar omheen wordt flink gewerkt. Iedereen heeft z’n eigen taak, te lezen op een planbord aan de muur. Mala en Annelies tuigen de kerstboom af, die weer voor een jaar de doos in gaat. Buurtwinkelier Willem staat een binnenkomende man te woord die wil weten hoe hij een OV-Pas kan aanvragen. ‘Bewoners helpen elkaar hier op allerlei manieren”, vertelt hij “bij het zoeken naar een woning, klachten over Woonstad, het aanvragen van toeslagen enzovoorts.”
Welkom
Birsen verwelkomt iedereen met een stralende glimlach; steevast de vraag “koffie of thee?” Als ze even niets
te doen heeft, schuift ze aan bij haar collega-gastvrouw Ayse, die weliswaar hartstikke verkouden is, maar toch even nieuwjaar komt wensen. Birsen zit er bij “voor de gezelligheid… man in de mos- kee, ik hier”, verduidelijkt ze. Corinne wurmt zich door de volle ruimte met een enorme boodschappenkar. “Ik kom niet voor praatjes en gezelligheid hoor. Ik hou van regelen. Ik zorg ervoor dat hier alles in huis is: van closetrollen tot nietjes. Ik vind het een enorme sport om binnen het budget te blijven. Koffie koop ik standaard een euro goedkoper. Dat scheelt zo een paar honderd euro op jaarbasis. Ik ben er trots op dat ik de papieren bekertjes heb ingevoerd, want ik denk ook aan het milieu”.
Veel ervaringskennis en sterke netwerken
Opbouwwerkster Petra: “Als je iets niet weet, hulp nodig hebt of iets wilt organiseren voor de buurt, kun je hier terecht. Er is een enorme ervaringsdeskundigheid, door de jaren heen opgebouwd, die zich voortdurend vernieuwt. Zaken worden aangepakt vanuit een mentaliteit dat voor alles een oplossing is. Wij krijgen hier soms mensen die overal zijn doorgestuurd. Wij gaan ermee aan de slag, net zolang tot we eruit zijn.”
De Aktiegroep is nog tot september dit jaar verzekerd van gemeentelijke subsidie voor personeel en huisvesting. Of dit zo blijft, is onzeker. Er zijn plannen om het pand in eigen beheer te nemen. Petra: “De Aktiegroep is de laatste gesubsidieerde bewonersorganisatie in Rotterdam. Wij kunnen zelf nog bepalen waar we aandacht aan willen besteden. Welzijnsorganisaties moeten het programma
van de gemeente uitvoeren. Bewoners kunnen subsidie per project aanvragen. Omdat de Aktiegroep een ‘rompsubsidie’ ontvangt voor de financiering van het pand, de telefoon, computers, kopieerapparaat kunnen bewoners gemakkelijker een nieuw initiatief starten. Als we zo in de toekomst door kunnen blijven gaan, blijft de kennis behouden en het netwerk in stand. In die vruchtbare bodem kunnen initiatieven ontstaan, rijpen en weer oplossen, eventueel ‘verzelfstandigen’.
De aktiegroep als paraplu
Goede voorbeelden van verzelfstandigde initiatieven zijn de Wijktuin en het Ruilpunt. Zij draaien op eigen kracht, maar ontvangen hun subsidie onder de para- plu van de Aktiegroep. Tuin De Bajonet heeft in de opstart gebruik gemaakt van verschillende faciliteiten van de Aktiegroep. Voordat ze een Stichting werden, werd de subsidie op de rekening van de Aktiegroep gestort. Zo’n constructie is ook handig voor de vele andere groepen die ‘kantoor houden’ bij de Aktiegroep, waaronder de Krachtvrouwen, waarin wel 80 nationaliteiten vertegenwoordigd zijn. Initiatiefneemster Amina verwoordt de waarde van de Aktiegroep kernachtig: “Dit is mijn tweede huis, of zoals we in Somalië zeggen: ‘een open deur’. Ik woon nu net zo lang in Nederland als in mijn geboorteland Somalië. De Aktiegroep heeft me geleerd dat ik veilig ben en hoe ik de maatschappij kan zien. Je vraagt hier niet ‘waar kom je vandaan?’, maar ‘hoe gaat het met je?’. Doordat ik hier vanaf het begin gerespecteerd werd, kan ik dit doorgeven aan anderen. De moeders in onze groep geven het weer door aan hun kinderen. Zo koken ze bijvoorbeeld regelmatig met hun tienerzonen en –dochters. Met elkaar iets doen en praten schept een goede band, die belangrijk is in de opvoeding.”
Individuele aandacht in de huiswerkklas
Het is inmiddels eind van de middag. Tijd om naar boven te gaan waar de eerste kinderen voor de huiswerkklas binnendruppelen; ook weer zo’n in de geschiedenis van de Aktiegroep gebeiteld instituut. Het is mooi om te zien hoe deze leerlingen van het vervolgonderwijs in alle rust hun vaste plek opzoeken, hun jas over de stoel hangen en aan de slag gaan. Deniz en Ilina, de vaste betaalde coördinatoren vertellen: “De kracht van de huiswerkklas is de sterke motivatie van de leerlingen. Alle kinderen komen hier uit vrije wil en de meesten houden het vol”. Bij de huiswerkklas helpen zo’n 16 vrijwilligers, allemaal hoogopgeleide mensen. Van gepensioneerden uit het bedrijfsleven en het onderwijs tot jonge academici die parttime werken of tijdelijk geen baan hebben. Door onze één op één begeleiding hebben we ook een signaleringsfunctie. Als een kind thuis problemen heeft, kunnen we zo nodig snel doorverwijzen naar de hulpverlening”. Hoe belangrijk die individuele aandacht is, blijkt wel uit het verhaal van Diancé, een prachtige meid van veertien die in 2 vwo zit. “Als ik op school een vraag stel, zegt de docent: ‘Als je dat niet snapt, ga dan maar naar de havo’. Hier kan ik met mijn vraag komen en als ik naar huis ga, is mijn huiswerk af”.
Binnenkort vindt met ‘het stadhuis’ het zoveelste gesprek plaats over de toekomst van de Aktiegroep. Het is te hopen dat de gemeente gaat inzien dat het eeuwig zonde zou zijn als deze sterke steunpilaar in de wijk verloren zou gaan.